బురుండీ నిన్ను జ్ఞాపకం చేసుకుంటూ..!!

[వర్తమాన ఆఫ్రికన్ కవయిత్రుల కవితలను పాఠకులకు పరిచయం చేసే క్రమంలో బురుండీకి చెందిన Ketty Nivyabandi రచించిన ‘Remembering Burundi’ అనే కవితని అనువదించి అందిస్తున్నారు ప్రముఖ రచయిత్రి గీతాంజలి.] {Remembering Burundi – A poem by Ketty Nivyabandi.. African-Burundian Poetess. Telugu translation -Githanjali -India}

~

బురుండీ.. నువ్వు నాకు గుర్తున్నావు!
నీలాకాశాన్ని చీలుస్తున్న ఒక మెరుపులాగా.
మేఘాలని సమ్మోహించాలని చూసే విత్తనాల్లాగా.
అంధకారంలో నక్షత్రాల కాంతిని నమ్మే పురుషుల్లాగా.
స్వప్నాల వెనక వెచ్చగా దాక్కున్న హాయైన పాటలాగా
బురుండీ నువ్వు నాకు జ్ఞాపకం ఉన్నావు.
పాలిచ్చే స్త్రీల ఉప్పొంగిన రొమ్ములు
వెన్న సువాసన వేస్తున్నప్పుటి పాలపుంతలాగా..
చీలిపోయిన పాదాల దాహార్తిని తీర్చే మంచు లాగా..
బురుండీ నువ్వు నాకు జ్ఞాపకం ఉన్నావు!

నాకు బాగా గుర్తుంది!
నాపరాయి.. ఉక్కుతో కలిపి చేసిన దృఢమైన స్వప్నం లాగా…
గర్వంతో ఉప్పొంగిన ఛాతీతో.. నువ్వు నాటిన పదునైన ఈటెలు.,
చెమ్మ బారిన నేలపైన.. లోతైన తవ్వకాలలో ఇంకా అలానే పడిఉన్నాయి.
సూర్యుడి వైపు నగ్నంగా నువ్వు నడుస్తూ వెళ్లడం నాకు ఇంకా గుర్తు ఉంది!
సీతాకోకచిలకల్లాంటి అమ్మాయిలు.. చిందర వందరగా ఎగురుతూ..
స్వర్గాలను రంగులతో ముంచేస్తూ ఉన్నప్పుడు..
వాళ్లంతా.. ఊపిరాడని.. గజిబిజితో.. స్వేచ్ఛ నిండిన నవ్వులతో..
వేల.. వేల చిరునవ్వులతో.. ఉన్నప్పటి
బురుండీ.. నువ్వు జ్ఞాపకం వస్తున్నావు.

అవును నువ్వు నాకు జ్ఞాపకం వస్తున్నావు..
ఓర్పుతో ఉండే నిజమైన మనుషులతో, దృఢమైన మనుషులతో..
ఛిద్రమై ముక్కలు ముక్కలైనా కానీ సంపూర్ణమైన వాళ్ళతో..
పచ్చలూ.. మణి మాణిక్యాల్లా మెరిసిపోయేవారితో..
ఎక్కడికో ఎగిరిపోయే అందమైన వారితో..
ఈర్ష్య పడేంత మోహక సౌందర్యం నిండిన అడవి మనుషులతో నిండి ఉన్న
బురుండీ నువ్వు నాకు జ్ఞాపకం వస్తున్నావు.
ఆ అందమైన మనుషులను చూసిన ప్రవక్త కన్నులు కాలిపోలేదూ??
నిజంగా భూమినించి విడి వడి మహా సామ్రాజ్యాన్ని
ఢీ కొనే సాహసం చేసిన అద్భుతమైన తునకలా.,
నువ్వు నాకు జ్ఞాపకం వస్తున్నావు.
నీ రెక్కల శబ్దం కంటే ముందే..
కాయితాల్లో మాత్రమే కొడుకులవడానికంటే
ముందే..
చీలిపోయిన నీ భూమి ముందు తిరగాడే నీ అనాథ పిల్లలతో..
నీ గౌరవం ముక్కలవడానికి ముందే..
నీ అమ్మకానికి.. ఆకలిగొన్న పొడవైన చెట్లున్న రాచ వీధిలో..
నా బురుండీ
నిన్ను జ్ఞాపకం చేసుకుంటున్నాను.

నా బాల్యపు లంగోటీలో రోషంతో రేగి పోయే వెంట్రుకలలో..
సిరాలో మునిగి.. దొంగచాటుగా కాగితాలమీద
జారుతూ వణికి పోయే చేతి వేళ్ల కదలికలతో..
నా విలువైన కలల్లో దుమ్ము.. ధూళితో నిండిన నా చమటలో..
నేను పెట్టె నిస్సహాయపు ఆక్రందనల్లో..
నా జ్వరాల్లో.. నా కళ్లల్లో విశాలంగా తెరుచుకుని
వేలాడుతున్న వర్తమానపు నెలవంకలో.. నా బురుండీ..
నిన్ను జ్ఞాపకం పెట్టుకుంటాను
నిన్నలో.. రేపులో..
ఈ ఉదయంలో.. మరిక ఏమో చెప్పలేను!!

~

మూలం: కెట్టి నివ్యబంది

అనువాదం: గీతాంజలి

---

కెట్టి నివ్యబంది సాహిత్య, సామాజిక జీవితం (life of Ketty Nivyabandi as a poetess and social activist) కవయిత్రి.. వ్యాసకర్త, సామాజిక కార్యకర్త అయిన కెట్టి నివ్యబంది 1978లో బెల్జియంలో జన్మించి ఆఫ్రికాలోని బుజంబురా, బురుండిలో పెరిగారు. ప్రస్తుతం కెనడా లోని ఒట్టావాలో నివాసం ఉంటున్నారు. కెట్టి తన కవిత్వానంతా దాదాపు ఫ్రెంచ్.. ఆంగ్ల భాషలలో రాసారు. ఇవన్నీ కూడా వర్డ్స్ వితౌట్ బోర్డర్స్, వరల్డ్ లిటరేచర్ టుడే లాంటి ఆన్లైన్ పత్రికల్లో.. ఉయ్ హావ్ క్రాస్సడ్ మెనీ రివర్స్.. న్యూ డాటర్స్ లాంటి వివిధ కవితా సంపుటుల్లో ప్రచురించబడ్డాయి. కెట్టి 2015లో – అప్పటి బురుండీ ప్రెసిడెంట్ రాజ్యాంగ విరుధంగా మూడోసారి పదవిలో కొనసాగాడాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ మొదలైన రాజకీయ ఉద్యమంలో పాల్గొన్నారు.. ఆ ఉద్యమంలో తీవ్రమైన హింసలో.. పోలీస్ కాల్పుల్లో 100 మంది దాకా చనిపోయారు. కెట్టి బాల్యమంతా బురుండీ లోని ఈ హింసాత్మక రాజకీయ సంఘటనల మధ్య.. వలసల మధ్యలో గడిచిపోయింది. కెట్టికి అందుకే యుద్ధం.. హింస తీవ్రంగా కలిచివేసే.. వెంటాడే అంశాలుగా.. బురుండీ ఒక యుద్ధ క్షేతపు జ్ఞాపకంగా మిగిలిపోయింది. అందుకే ఆమె తన కవిత్వంలో ఒకప్పుడు శాంతితో ఉండే తన మాతృభూమి అయిన బురుండీని ప్రేమగా తలుచుకుంటూ ఉంటారు. రాజధాని బుజంబురాలో ఎంతో మంది స్త్రీలు తొలిసారిగా పాల్గొన్న ఉద్యమానికి నాయకత్వం వహించి ధర్నాలు, ప్రదర్శనలతో పోరాటాన్ని ముందుకు నడిపించారు. ఆ ఉద్యమం తీవ్రంగా అణిచివేయబడింది. సామాజిక కార్యకర్తగా మారిన కెట్టి బురుండీలో *విమెన్& గర్ల్స్ మూవ్మెంట్ ఫర్ పీస్ & సెక్యురిటి* అనే సంస్థను మొదలు పెట్టి మానవ.. స్త్రీల, పిల్లల హక్కుల కోసం పని చేయడం మొదలుపెట్టారు. ప్రభుత్వం కెట్టిని వేధించించడం మూలాన కెట్టి దేశం విడిచి వెళ్ళవలసి వచ్చింది. 2012లో లండన్ పోయెట్రీ పారనాసస్‌లో బురుండి నుంచి సాహిత్య ప్రతినిధిగా వ్యవహరించారు. 2019లో జేనివా సమ్మిట్‌లో స్పీకర్‌గా పాల్గొన్నారు. 2020లో ఆమ్నెస్టీ ఇంటర్నేషనల్‌కి సెక్రటరీ జనరల్‌గా ఎన్నుకోబడ్డారు. యుద్ధ సమయపు దుర్భరమైన.. క్రూరమైన సమయాల్లో ఉండాల్సిన మానవత్వం, ప్రేమ, స్త్రీవాదం కెట్టి నివ్యబంది కవితా వస్తువులు. నిరంకుశ బురుండి ప్రభుత్వం ప్రజల, ఉద్యమకారులపై రాజ్య హింసతో పాటు ఎమర్జెన్సీ పరిస్థితి ప్రకటించిన సమయంలో కూడా కెట్టి ఎంతో ధైర్య సాహసాలతో ప్రభుత్వ ఫాసిసాన్ని వ్యతిరేకిస్తూ కవిత్వం రాయడమే కాదు మానవ హక్కుల కార్యకర్తగా ఉద్యమాల్లో పాల్గొని ప్రజల గొంతుని వినిపించారు.