[శాస్త్రీయ సంగీతంను పరిచయం చేస్తూ డా. సి. ఉమా ప్రసాద్ అందిస్తున్న ప్రత్యేక వ్యాస పరంపర..]
అధ్యాయం 31 – మూడవ భాగం
Staff notation వ్రాసే పద్ధతిలో గమనింపదగిన విషయాలు:
- 5 parallel lines
- Clef
- Wester స్వరాలు do, re, mi, fa, sa, Las, si
- Clef లోని మొదటి లైన్ వద్ద 3వ నోట్ అనిన, mi తో మొదలు. On the line ఒక note చొప్పున వ్రాసెదరు. do, re లు మాత్రం first line క్రింద వేరే లైన్ ఆనుకుని దాని మీద do ను, దాని పై లైన్‍కి ‘do’ కి మధ్య ‘re’ వ్రాసెదరు.
- Natural Scale: శం॥ వాటికి Sharp and flat గుర్తులు అవసరం లేదు. వాటిలో ఉన్న స్వరస్థానములు కకా, వేరే స్వరస్థానాలు వచ్చిన వాటికి Sharp and flat గుర్తులు పెట్టాలి.
- శం॥ రి: సా॥గా: శు॥దై: కై॥ని d flat గుర్తు ఒకటి, శు॥గా: శు॥ని: రెండు ‘d’ గుర్తులు. ష॥రి: ష॥మ: ష॥దై: Sharp # symbol పెట్టాలి.
- తాళపు గుర్తులు మన పద్ధతిలో వలె ప్రతి క్రియకు తరువాత ఒక నిలువు గీత (|) గీయాలి. ఆవర్తము ending గుర్తు ఉండదు. మూడు అక్షరాలు వ్రాయలంటే ‘d’ పెట్టాలి. మన సంగీతం వలె రాగం, తాళం, మూర్ఛన, జన్యం, తాళపు గుర్తులు symbols అన్ని పెట్టి వ్రాయాలి.
ఉదాహరణ: కళ్యాణి రాగము – తాళము
వరవీణ మోహన రాగం రూపక తాళం 3/2 గీతం
3వ line మీద అక్షరాలకి stems కిందకి. కింద నుంచి 2వ line లో వున్న స్వరాలని stems పైకి వేయాలి. మధ్య షడ్జమానికి stem క్రిందకి వస్తుంది అదే గుర్తు పై స్థాయిలకి stem క్రింద; మంద్ర స్థాయిలకి stem పైన ఉంటుంది. Black చేస్తే దీర్ఘం లేదు, చేయకపోతే దీర్ఘం ఉంది.
కనకాంగి:
ష॥ శు॥ రి॥: శు॥గా : శు॥ మ: పం
శు॥దై : శు॥ని.
రసిక ప్రియ:
ష॥రి: అం॥ఆ: ప్ర॥మ: పం
ష॥రి: కా॥ని.
(ఇంకా ఉంది)
డా. సి. ఉమా ప్రసాద్ గారు పుట్టింది, పెరిగింది రాజమండ్రి. వారి స్థిర నివాసం హైదరాబాద్. తల్లి తండ్రులు – కీ.శే: M.V. రంగా చార్యులు, M. ప్రమీలా దేవి. అత్తామామలు: కీ. శే.డా. సి. ఆనందా రామం, శ్రీ రామా చార్యులు.
భర్త: సి. బదరీ ప్రసాద్(రిటైర్డ్ సీనియర్ మేనేజర్ ఆంధ్రా బ్యాంక్). ఉమా ప్రసాద్ ఉపాధ్యాయురాలిగా (M A ఎకనామిక్స్ ఆంధ్రా యూనివర్సిటీ) పని చేశారు. వారి ప్రవృత్తి సంగీతాభిలాష (పిహెచ్‌డి ఇన్ మ్యూజిక్ పద్మావతి మహిళా యూనివర్సిటీ).
భావ కవితలు, స్వీయ సంగీత రచన, రాగల కూర్పు, పుస్తక పఠనం వారి అలవాట్లు. వివిధ సంగీత పత్రికలలో- సంగీత రచన వ్యాసాలు మరియు కవిత్వ ప్రచురణాలు, లక్ష గళార్చన ప్రశంసా పత్రం, తెలుగు బుక్స్ ఆఫ్ రికార్డ్స్ లో కవిత్వ ప్రచురణ పురస్కారాలు.
గురువులు: విజయవాడ సంగీత కళాశాలలోని అధ్యాపకులైన అందరి గురువులు, శ్రీమతి రేవతి రత్న స్వామి గారు మొట్టమొదటి గురువు- తదనంతరం పెమ్మరాజు సూర్యారావు గారు, MV రమణ మూర్తిగారు, కిట్టప్పగారు, అన్నవరపు రామస్వామి గారు, డా. నూకల చిన సత్యనారాయణ గారు. తదితరుల ఆశీస్సులతో సంగీతంలో ఓనమాలు దిద్దుకొని సంగీతంలో పిహెచ్‌డి పట్టా పొందారు. “మహా సముద్రంలో ఒక నీటి బిందువు నా సంగీత -కృషి” అంటారు.
మధుర గీతికలు (రెండు భాగాలు), రస గాన లహరి, స్వర అమృతవాహిని, హనుమ కీర్తనల సమాహరం, చైతన్య భావ కవితామాలికలు, రాగరంజని (రెండు భాగాలు), భావ-రాగ-లహరి (రెండు భాగాలు), కవితామృతఝరి అక్షర తరంగిణి, అపురూప-అపూర్వ-రాగలహరి వంటి పుస్తకాలను వెలువరించారు.
